बजेटमा स्वास्थ्यसम्बन्धी प्रमुख घोषणाहरू ( Major health-related announcements in the budget )
१. “निरोगी नेपाल: स्वस्थ नेपाली” अभियान
- “निरोगी नेपाल” अभियान अन्तर्गत स्वच्छ आहार, योग, ध्यान, व्यायाम र सकारात्मक सोच अपनाउन प्रोत्साहन गरिने।
- निःशुल्क, सर्वसुलभ र गुणस्तरीय प्राथमिक स्वास्थ्य सेवा सबै नागरिकलाई उपलब्ध गराइने।
- विशिष्ट स्वास्थ्य सेवा विस्तारका लागि कुशल जनशक्ति, आधुनिक उपकरण र पूर्वाधारमा लगानी बढाइने।
२. स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रमको सुधार
- स्वास्थ्य बीमाको पुनर्गठन गरी यसको कार्यान्वयन र कवरेज विस्तार गरिने।
- बीमितहरूलाई विविध पोलिसी छनौट गर्ने सुविधा दिइने, धोखाधडी नियन्त्रण गरिने।
- ज्येष्ठ नागरिक, अपाङ्ग, दलित, विपन्न र अल्पसंख्यक समुदायलाई बीमा सुविधा जारी राखिने।
- बजेट : १० अर्ब रुपैयाँ।
३. नसर्ने रोग (NCDs) को उपचार विस्तार
- मुटुरोग, मधुमेह, क्यान्सर, मृगौला, कलेजो रोग लगायतको विशेष उपचार सुविधा बढाइने।
- सबै प्रदेशमा मुटु र क्यान्सर उपचार केन्द्र स्थापना गरिने।
- फागुन महिनामा नसर्ने रोगको निःशुल्क स्क्रिनिङ गरिने।
४. निःशुल्क औषधी आपूर्ति र पारदर्शिता
- आधारभूत स्वास्थ्य केन्द्रहरूबाट निःशुल्क औषधी वितरण निरन्तरता कायम राखिने।
- औषधी वितरणको डिजिटल रेकर्ड राखिने।
- बजेट : २ अर्ब ६ करोड रुपैयाँ।
५. संक्रामक रोग नियन्त्रण
- डेङ्गु, महामारी र आपतकालीन स्वास्थ्य सेवाका लागि तयारी बढाइने।
- थारू समुदायमा सिकलसेल एनेमियाको निदान र उपचारमा आधुनिक प्रविधि प्रयोग गरिने।
६. जलन उपचार सेवा विस्तार
- प्रत्येक प्रदेशको एउटा अस्पतालमा जलन उपचार विभाग स्थापना गरिने।
- वीर अस्पतालको जलन उपचार इकाई आधुनिकीकरण गरिने।
- कीर्तिपुर जलन अस्पताल, धुलिखेल अस्पताल, तीलगङ्गा आँखा अस्पताल लगायतको सेवा स्तर उकासिने।
७. अस्पताल निर्माण र सञ्चालन
- निर्माणाधीन आधारभूत अस्पतालहरू पूरा गरिने।
- स्थानीय सहभागितामा नयाँ अस्पताल सञ्चालन गरिने।
- बजेट : ११ अर्ब २४ करोड रुपैयाँ।
८. टेलिमेडिसिन र डिजिटल स्वास्थ्य सेवा
- टेलिमेडिसिन र डिजिटल हेल्थ सेवा विस्तार गरी सबै नागरिकलाई पहुँचयोग्य बनाइने।
- रोबोटिक्स र AI प्रविधिको प्रयोग गरी अत्याधुनिक उपचार सुविधा दिइने।
९. वीर अस्पताल र कान्ति बाल अस्पतालको उन्नयन
- वीर अस्पताललाई अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको चिकित्सा शिक्षा केन्द्र बनाइने।
- कान्ति बाल अस्पताललाई बाल स्वास्थ्य सेवाको उत्कृष्ट केन्द्र (Center of Excellence) विकास गरिने।
१०. निःशुल्क क्यान्सर स्क्रिनिङ र उपचार
- गर्भाशय र स्तन क्यान्सरको निःशुल्क परीक्षण जारी राखिने।
- १४ वर्षमुनिका बालबालिकाको निःशुल्क क्यान्सर उपचार गरिने।
११. आमा र शिशु स्वास्थ्य कार्यक्रम
- आमा सुरक्षा, सुनौला हजार दिन र सामाजिक स्वास्थ्य सुरक्षा कार्यक्रम सञ्चालन गरिने।
- अटिजम र बौद्धिक अपाङ्गता भएका बालबालिकाको पहिचान र उपचार सुरु गरिने।
- बजेट : १३ अर्ब ८२ करोड रुपैयाँ।
१२. मानसिक स्वास्थ्य र न्यूरो केयर
- मानसिक स्वास्थ्य परामर्श र जनचेतना कार्यक्रम विस्तार गरिने।
- लगनखेल मानसिक अस्पतालको क्षमता बढाइने।
- राष्ट्रिय न्यूरोसाइन्स केन्द्र स्थापना गरी मस्तिष्क र स्नायु रोगको उपचार गरिने।
१३. राष्ट्रिय जनस्वास्थ्य प्रयोगशाला सम्बन्धित
- टेकुस्थित प्रयोगशालालाई अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा उन्नयन गरिने।
- यसले विदेशमा नमुना पठाउनुपर्ने आवश्यकता समाप्त गर्ने।
१४. आयुर्वेद र वैकल्पिक चिकित्सा प्रवर्द्धन
- आयुर्वेद, होमियोप्याथी, एक्युपन्चर, आम्ची लगायतको प्रयोग बढाइने।
- सिंहदरबार वैद्यखानाको उत्पादन क्षमता विस्तार गरिने।
- राष्ट्रिय आयुर्वेद पञ्चकर्म योग केन्द्र सञ्चालनमा ल्याइने।
१५. औषधी गुणस्तर र उत्पादन
- गुणस्तरीय औषधी सुपथ मूल्यमा उपलब्ध गराउने।
- राष्ट्रिय औषधी प्रयोगशालाको क्षमता बढाइने।
- आवश्यक औषधी स्वदेशमै उत्पादन बढाउने।
१६. जनसंख्या नीति र योजना
- राष्ट्रिय जनसंख्या नीति कार्यान्वयन गरिने।
- ग्रामीण क्षेत्रमा रोजगारी सिर्जना गरी बसाइँसराइ व्यवस्थित गरिने।
१७. स्वास्थ्य मन्त्रालयको कुल बजेट
- ९५ अर्ब ८१ करोड रुपैयाँ।
यस बजेटले स्वास्थ्य सेवालाई सबैको पहुँचमा पुर्याउने, नयाँ प्रविधि प्रयोग गर्ने र नागरिकको स्वास्थ्य सुरक्षा बढाउने लक्ष्य राखेको छ।